(Nie)ginące zawody, umiejętności
i obyczaje w społecznościach wiejskich 
– Mazowsze i Polska Wschodnia

Podkarpackie drewniane koniki

Przedstawiamy dziś Jana Dudziaka, twórcę ludowego wykonującego tradycyjne zabawki drewniane. Tworzy od ponad 25 lat. Z zawodu jest technikiem ślusarzem, co pomaga mu w tworzeniu różnorodnych innowacji, urządzeń, które ułatwiają mu pracę nad zabawkami.

Jan Dudziak mieszka w Brzózie Stadnickej w gminie Żołynia. Brzóza w latach 1950-1980 była zagłębiem zabawkarstwa ludowego, więc od najmłodszych lat wychował się  wśród zabawkarzy. Twórca kontynuuję tradycję tamtych czasów zachowując wzornictwo i kolorystykę, jednocześnie udoskonalając tworzone przez siebie wzory. Patrząc na stare wzory, ciągle wymyśla nowe wzory i kształty, stara się nadawać tradycyjnym zabawkom nowoczesny charakter. Drewniane zabawki mają coś wyjątkowego – duszę. Jak mówi: To nie żadne „Made in China” lecz „handmade”, drewniane, ręcznie malowane zabawki, wykonane z wielką starannością i precyzją. Nie wymagają baterii. Są ekologiczne, bezpieczne i ponadczasowe.

Sam wykonał swoje maszyny stolarskie: pilarkę tarczową, strugarkę wyrówniarkę i grubościówkę, wiertarkę. Wykonał także na bazie maszyny do szycia wyrzynarkę do drewna, na której wycina elementy swoich zabawek. Ostatnio wykonał urządzenie do szlifowania wałków. Jego inwencja w tworzeniu urządzeń do obróbki drewna jest warta podkreślenia jako odrębny rodzaj twórczości. Urządzenia te tworzy wyłącznie na swój własny użytek, są one jednak ciekawymi przykładami myśli technologicznej.

Sztandarowym wyrobem Twórcy jest konik, wykonuje go zgodnie z lokalną tradycją. Tradycyjny podkarpacki konik może być wolnostojącą zabawką, a może być koniem w zaprzęgu, ciągnącym wóz. Poza konikami Jan Dudziak wykonuje dzięcioły (chodzące po patyku), kaczki, motyle, wózki dla lalek, terkotki.

Współpracuje z wieloma instytucjami kulturalnymi i samorządowymi. Prowadzi warsztaty i pokazy dla dzieci i dorosłych. Bierze udział w różnego rodzaju imprezach ludowych i folklorystycznych. Stypendium twórcze Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi wspiera Twórcę w kontynuowaniu tradycji zabawkarstwa ludowego z Brzózy Stadnickiej.

POZOSTAŁE WPISY

Drewno z duszą

Pan Michał Koc jest rzeźbiarzem z Hajnówki. Interesował się drewnem od najmłodszych lat, zanim został rzeźbiarzem. Chodził do lasu i

Czytaj więcej »
Józef od świętych

Przypominamy sylwetkę kurpiowskiego rzeźbiarza ludowego, pana Józefa Bacławskiego, z urokliwej miejscowości Łyse. Podczas wywiadu pan Józef zaprezentował nam proces tworzenia

Czytaj więcej »
Z drewnem ci do twarzy

Zawody związane z obróbką drewna są najczęściej wiązane z aktywnością męską. Poza kilkoma specjalnościami takimi jak plecionkarstwo, które mogło być

Czytaj więcej »
Drewniany dach na lata

Grzegorz Osipowski mieszka w Ługielach na Suwalszczyźnie. Od dwudziestu lat wytwarza tradycyjny wiór osikowy, który jest tradycyjnym pokryciem dachowym pogranicza

Czytaj więcej »
Kiedyś to były beczki

Zenon Posturzyński i Andrzej Kosz są emerytowanymi bednarzami. Pracowali w bednarskiej spółdzielni rzemieślniczej „Pawłowianka”, która powstała w 1932 r. W

Czytaj więcej »
Kolejne prace

Prace wyróżnione jeszcze spływają do siedziby #NIKiDW w Warszawie. Zgromadzone dzieła utworzą wystawę. Spośród nich Jury Konkursu dokona wyboru zwycięzców

Czytaj więcej »
Drzeworyt

Wpływają do nas kolejne prace, które zakwalifikowały się do II etapu #konkursu. W kategorii I „Sztuka ludowa” Drzeworyt Adam i

Czytaj więcej »
Pierwsze prace

Jak wiecie I etap Konkursu „Zachowaj tradycje – (nie)ginące zawody, umiejętności i obyczaje. Teraz drewno” rozstrzygnięty.
Mamy już pierwszą

Czytaj więcej »