Projekt realizowany w ramach programu Ministerstwa Edukacji i Nauki:
„Nauka dla Społeczeństwa”
Obszar programu: Humanistyka – Społeczeństwo-Tożsamość
Termin wykonania projektu: 2022-2024
(Nie)ginące zawody, umiejętności
i obyczaje w społecznościach wiejskich
– Mazowsze i Polska Wschodnia
Celem projektu jest realizacja zadań służących kultywowaniu
i promowaniu polskiej tradycji regionalnej jako narodowego dziedzictwa kulturowego. Kontynuowanie tradycji jest wyrazem identyfikacji ze wspólnotą, a więc stanowi istotny aspekt tożsamości narodowej. Stanowi również wyraz regionalnych postaw patriotycznych, których egzemplifikacji w postaci tradycyjnych zawodów, umiejętności i obyczajów będziemy poszukiwać
w społecznościach wiejskich na Mazowszu i w Polsce Wschodniej.
W projekcie postanowiono skoncentrować się na tradycyjnych zawodach i umiejętnościach związanych z obróbką drewna oraz na lokalnych tradycjach i obyczajach związanych z symboliką zarówno drewna, jak i drzew, z których powstaje.
Planujemy zadania, które służyć będą realizacji celów badawczych (wzbogacenie wiedzy) oraz upowszechnieniowych (działania edukacyjne i promocyjne) z założeniem, że zdobyta wiedza zostanie wykorzystana do przygotowania materiałów upowszechnieniowych oraz podjęcia działań edukacyjnych i promocyjnych.
Cele
Programu
- Badanie oraz promowanie polskich tradycji regionalnych
i narodowych oraz postaw patriotycznych - Prowadzenie badań w zakresie tożsamości narodowej (kulturowej) na rzecz trwałości polskiej tradycji narodowej
Badaniami zostaną objęci zarówno rzemieślnicy jak również osoby zaangażowane w utrzymanie i odtwarzanie tradycyjnych zwyczajów
i obrzędów, co stanowi ważny aspekt niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Samo drewno, produkty wykonane z drewna i podobnych materiałów oraz drzewa, z których zostały wykonane, nabrały różnorodnych znaczeń symbolicznych i pojawiają się w różnorodnych kontekstach. W naszych badaniach będziemy dążyć do ich uchwycenia, utrwalenia oraz stworzenia bazy wiedzy, która zostanie wykorzystana
w działalności upowszechnieniowej. W projekcie przyjęto,
że dla zachowania tradycji kulturowej ważna jest zarówno wiedza,
jak i możliwość uczestnictwa w konkretnych formach aktywności. Projekt zakłada więc przekazywanie tradycyjnych umiejętności zarówno poprzez bezpośredni kontakt z rzemieślnikami i twórcami jak
i materiały i filmy szkoleniowe.
W ramach projektu zaplanowano zadania badawcze
i analityczne (badania jakościowe i ilościowe)
oraz upowszechnieniowe (działania edukacyjne i promocyjne).
Wśród zadań badawczych przewidziano przeprowadzenie
z rzemieślnikami pracującymi tradycyjnymi metodami interdyscyplinarnych wywiadów rejestrowanych w formie dźwiękowej i wizualnej oraz opracowanie na podstawie uzyskanej wiedzy koncepcji, scenariuszy na podstawie których zaplanowano realizację filmów sferycznych (jako materiałów edukacyjnych i promocyjnych).
Badaniami ankietowymi objęte zostaną natomiast takie zagadnienia jak społeczna percepcja tradycyjnych zawodów czy społeczne zapotrzebowanie na usługi i produkty wytwarzane
w sposób tradycyjny.
Dziedzina
i dyscyplina nauki
Dziedzina nauk społecznych/nauki socjologiczne
Dziedzina nauk społecznych/pedagogika
Dziedzina nauk rolniczych/nauki leśne
Ponadto w celu promowania polskiej tradycji regionalnej zostanie opracowany katalog tradycyjnych zawodów i umiejętności związanych z obróbką drewna dla Mazowsza i Polski Wschodniej wraz z materiałami wizualnymi. Promocji oraz upowszechnianiu wiedzy na temat polskiej tradycji regionalnej będzie służył również cykliczny konkurs „Zachowaj tradycje- (nie)ginące zawody, umiejętności i obyczaje” oraz prowadzony przez cały okres trwania projektu profil w mediach społecznościowych (facebook).
Upowszechnianie wiedzy na temat tradycyjnych zawodów związanych z obróbką drewna oraz ich prezentacja odbywać się będzie również podczas imprez otwartych takich jak Dni Otwarte SGGW zarówno poprzez bezpośredni kontakt z rzemieślnikami
i twórcami, jak i z wykorzystaniem techniki VR-PAC pozwalającej dotrzeć, dzięki zastosowaniu technologii multimedialnej,
zwłaszcza do młodych odbiorców.
główny wykonawca projektu
jednostki
realizujące projekt
ZESPÓŁ PROJEKTOWY
dr hab. Joanna Wyleżałek prof. SGGW
socjolog i pedagog, stały recenzent czasopisma naukowego
„Turystyka Kulturowa”; redaktor naukowa 3 monografii dotyczących
dziedzictwa kulturowego: „Dziedzictwo kulturowe Polski i jego znaczenie
w turystyce”, „Podróże i turystyka w perspektywie społecznej, filozoficznej
i pedagogicznej”, „Związki polskiego dziedzictwa kulturowego z turystyką”; autorka artykułów naukowych m.in. „Dziedzictwo kulturowe społeczeństwa
jako fundament rozwoju turystyki” czy „Why Poland? Culture and national identity as tourist values”. Obecnie zajmuje się przede wszystkim zagadnieniami związanymi z problemami tożsamościowymi związanymi
z procesem globalizacji, funkcjonowaniem systemu szkolnictwa wyższego
oraz mechanizmami kontroli społecznej. Dyrektor Instytutu Nauk Socjologicznych i Pedagogiki SGGW.
dr Rafał Boguszewski
socjolog, adiunkt w Instytucie Nauk Socjologicznych i Pedagogiki SGGW.
W latach 2005-2019 badacz-analityk w Fundacji Centrum Badania Opinii Społecznej, gdzie realizował liczne projekty ilościowe
o charakterze naukowym i komercyjnym, w tym finansowane
ze środków unijnych. Jest autorem i współautorem trzech monografii,
licznych artykułów oraz kilkuset autorskich raportów z badań ilościowych. Posiada bogate doświadczenie w zakresie realizacji projektów ewaluacyjnych. Aktualnie jest ekspertem ds. ewaluacji w Banku Gospodarstwa Krajowego. Prowadzone przez niego w SGGW zajęcia z Analizy Danych Ilościowych posiadają akredytację firmy Predictive Solutions.
dr inż. Piotr Mańkowski
technolog drewna, adiunkt w Instytucie Nauk Drzewnych i Meblarstwa SGGW ; współpracuje z pracownią konserwatorską Muzeum Narodowego w Warszawie (strukturalne wzmacnianie drewna), od 15 lat współpracuje z Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu przy konserwacji i rekonstrukcji obiektów drewnianych (meble, ule, karawan) i opiekuje się Kołem Naukowym, które zajmuje się inwentaryzacją budynków drewnianych, tworzeniem modeli chałup drewnianych oraz próbami odtwarzania drewnianych instrumentów dętych.
dr Wojciech Połeć
socjolog i antropolog kultury, adiunkt w Instytucie Nauk Socjologicznych i Pedagogiki SGGW. Posiada bardzo duże doświadczenie w prowadzeniu badań jakościowych w tym wywiadów pogłębionych, wykonawca w wielu projektach naukowych w Polsce (badania reemigrantów z Francji na Dolnym Śląsku, badania społeczności romskich, wietnamskich, badania społeczności lokalnych) oraz na terenie Federacji Rosyjskiej (Republika Buriacja, Obód Irkucki, Kraj Zabajkalski) i Mongolii, autor i współautor 40 publikacji naukowych.
WYKONAWCY PROJEKTU
prof. dr hab. Ewa Przybylska
dr hab. Joanna Wyleżałek, prof. SGGW
dr hab. inż. Agnieszka Jankowska
dr hab. inż. Agnieszka Laskowska
dr inż. Bogusław Andres
dr Iwona Błaszczak
dr Rafał Boguszewski
dr Małgorzata H. Herudzińska
dr inż. Piotr Mańkowski
dr Wojciech Połeć
mgr Aleksandra Hoja
partnerzy projektu
