(Nie)ginące zawody, umiejętności
i obyczaje w społecznościach wiejskich 
– Mazowsze i Polska Wschodnia

Borysówka – wieś drewniana

W 2016 roku powstaje stowarzyszenie pod nazwą „Stowarzyszenie sympatyków wsi Borysówka”, które działa pod nazwą „Borysówka – wieś drewniana”. Pomysł nazwy wziął się z tego, że we wsi większość domów jest drewnianych, ale nawiązuje również do tego, że na terenie wsi odnaleźć można było wiele „wymarłych” zawodów związanych z obróbką drewna. Stowarzyszenie stworzyło ścieżkę „wymarłych, drewnianych zawodów” w ramach inicjatywy „wiosek tematycznych”. 

Borysówka to wieś, która powstała w środku Puszczy Białowieskiej. Według Mirosława Maciejuka jej historia rozpoczęła się od jednego domu, który nadal można oglądać. Właściciel tego domu uzyskał pozwolenie cara Mikołaja II na wycinkę drzew z puszczy i budowę domu oraz zabudowań gospodarczych. Jak przypuszcza nasz rozmówca za tym przykładem poszli prawdopodobnie kolejni późniejsi mieszkańcy i w ten sposób powstała wieś, która istnieje już ponad dwieście lat.  

Według Mirosława Maciejuka pierwszymi mieszkańcami wsi byli osocznicy, którzy pilnowali puszczy. Teren ten był idealny dla założenia wsi, gdyż z jednej strony była puszcza, która dostarczała materiału budowlanego, z drugiej zaś strony były grunty orne. W ten sposób powstała Borysówka – wieś drewniana, gdyż życie mieszkańców zależało od drewna, byli oni zależni od puszczy. Z drewna budowano nie tylko domy, ale również wszelkiego rodzaju narzędzia i przedmioty codziennego użytku. Bednarz wytwarzał beczki, kołodziej robił koła, które były obrabiane przez miejscowego kowala. Kowal dostarczał również metalowych części niezbędnych do wytwarzania drewnianych wozów. 

Ja wskazuje nasz rozmówca, praktycznie każdy z mieszkańców wsi był również drwalem. Siekiera była podstawowym narzędziem, którym każdy pozyskiwał drewno do własnego użytku, na przykład na opał na zimę. Jak wskazuje pan Aleksy, wioska charakteryzowała się tym, że większość mieszkańców zajmowała się uprawą roli, albo zawodami, które wynikały z dużej dostępności bardzo dobrej jakości drewna. Wskazuje on, że puszcza słynie z bardzo dobrego drewna sosnowego, które było sprzedawane nawet na rynkach zagranicznych. Wymienia on: stolarstwo, ciesielstwo, bednarstwo, plecionkarstwo. W ten sposób mieszkańcy wsi dorabiali, by poprawić swój byt. 

Naszych rozmówców z Borysówki uważać możemy przede wszystkim za strażników pamięci lokalnej i szerzej strażników pamięci o dawnych umiejętnościach. Borysówka pokazuje, że nie wystarczające jest zachowanie jedynie formy materialnej, dawnych zabudowań, narzędzi czy też wytworów, by móc mówić o zachowaniu takich czy innych umiejętności. Potrzebny jest także bezpośredni przekaz tych umiejętności.  

POZOSTAŁE WPISY

Drewno z duszą

Pan Michał Koc jest rzeźbiarzem z Hajnówki. Interesował się drewnem od najmłodszych lat, zanim został rzeźbiarzem. Chodził do lasu i

Czytaj więcej »
Józef od świętych

Przypominamy sylwetkę kurpiowskiego rzeźbiarza ludowego, pana Józefa Bacławskiego, z urokliwej miejscowości Łyse. Podczas wywiadu pan Józef zaprezentował nam proces tworzenia

Czytaj więcej »
Z drewnem ci do twarzy

Zawody związane z obróbką drewna są najczęściej wiązane z aktywnością męską. Poza kilkoma specjalnościami takimi jak plecionkarstwo, które mogło być

Czytaj więcej »
Drewniany dach na lata

Grzegorz Osipowski mieszka w Ługielach na Suwalszczyźnie. Od dwudziestu lat wytwarza tradycyjny wiór osikowy, który jest tradycyjnym pokryciem dachowym pogranicza

Czytaj więcej »
Kiedyś to były beczki

Zenon Posturzyński i Andrzej Kosz są emerytowanymi bednarzami. Pracowali w bednarskiej spółdzielni rzemieślniczej „Pawłowianka”, która powstała w 1932 r. W

Czytaj więcej »
Kolejne prace

Prace wyróżnione jeszcze spływają do siedziby #NIKiDW w Warszawie. Zgromadzone dzieła utworzą wystawę. Spośród nich Jury Konkursu dokona wyboru zwycięzców

Czytaj więcej »
Drzeworyt

Wpływają do nas kolejne prace, które zakwalifikowały się do II etapu #konkursu. W kategorii I „Sztuka ludowa” Drzeworyt Adam i

Czytaj więcej »
Pierwsze prace

Jak wiecie I etap Konkursu „Zachowaj tradycje – (nie)ginące zawody, umiejętności i obyczaje. Teraz drewno” rozstrzygnięty.
Mamy już pierwszą

Czytaj więcej »