(Nie)ginące zawody, umiejętności
i obyczaje w społecznościach wiejskich 
– Mazowsze i Polska Wschodnia

Zawód – cieśla, pasja – drewno

Wojciech Prokopiuk, zajmuje się wytwarzaniem gontu, kryciem dachów gontem. Stara się zachować dawne sposoby obróbki drewna. W swoim gospodarstwie gromadzi tradycyjne narzędzia, ma warsztat tracki, w którym demonstruje pracę traczy (ręczne tarcie drewna piłą tracką). W swojej długoletnie działalności czerpie informacje o starych metodach budowlanych z książki „Roboty ciesielskie, stolarskie i dekarskie. Poradnik cieśli wiejskiego”, którego autorami są S. Olczak, W. Jędrejek, W. Wiater. Książka ta towarzyszy mu przez całe życie zawodowe. Korzysta z niej przede wszystkim wykonując prace dekarskie, ale czerpie z książki informacje o innych starych technologiach stosowanych przy stawianiu drewnianych budynków.  

W ramach wywiadu pokazuje i opowiada, w jaki sposób z drewna okrągłego „okrąglaka” zrobić bal lub deskę. Nasz rozmówca podkreśla, że „dobrze, że ta nowoczesność przyszła. Lekko, ludzi nie trza, dwie ręce i tniemy”. Przecięcie jednej deski (“jednego sznita”) na traku taśmowym trwa 2-3 minuty. Do obsługi potrzebna jest jedna osoba. Tradycyjną metodą zajmuje to około 30 minut. Wymaga to ciężkiej pracy fizycznej dwóch lub trzech osób. 

Następnie pokazuje, w jaki sposób wytwarza się tradycyjny gont i w jaki sposób kryje się nim dach.  

Jak twierdzi rozmówca trwałość gontu jest „może mniejsza niż dzisiejsze blachodachówki, ale to jest natura, drzewo, ekologia, i idziemy chyba w tym kierunku”. Podkreśla, że “wracamy do nakryć naturalnych”. Powrót ten możliwy jest dzięki rzemieślnikom, którzy, choć z zastosowaniem nowoczesnych narzędzi, zachowali zbliżony do tradycyjnego sposób wytwarzania gontu. 

POZOSTAŁE WPISY

Drewno z duszą

Pan Michał Koc jest rzeźbiarzem z Hajnówki. Interesował się drewnem od najmłodszych lat, zanim został rzeźbiarzem. Chodził do lasu i

Czytaj więcej »
Józef od świętych

Przypominamy sylwetkę kurpiowskiego rzeźbiarza ludowego, pana Józefa Bacławskiego, z urokliwej miejscowości Łyse. Podczas wywiadu pan Józef zaprezentował nam proces tworzenia

Czytaj więcej »
Z drewnem ci do twarzy

Zawody związane z obróbką drewna są najczęściej wiązane z aktywnością męską. Poza kilkoma specjalnościami takimi jak plecionkarstwo, które mogło być

Czytaj więcej »
Drewniany dach na lata

Grzegorz Osipowski mieszka w Ługielach na Suwalszczyźnie. Od dwudziestu lat wytwarza tradycyjny wiór osikowy, który jest tradycyjnym pokryciem dachowym pogranicza

Czytaj więcej »
Kiedyś to były beczki

Zenon Posturzyński i Andrzej Kosz są emerytowanymi bednarzami. Pracowali w bednarskiej spółdzielni rzemieślniczej „Pawłowianka”, która powstała w 1932 r. W

Czytaj więcej »
Kolejne prace

Prace wyróżnione jeszcze spływają do siedziby #NIKiDW w Warszawie. Zgromadzone dzieła utworzą wystawę. Spośród nich Jury Konkursu dokona wyboru zwycięzców

Czytaj więcej »
Drzeworyt

Wpływają do nas kolejne prace, które zakwalifikowały się do II etapu #konkursu. W kategorii I „Sztuka ludowa” Drzeworyt Adam i

Czytaj więcej »
Pierwsze prace

Jak wiecie I etap Konkursu „Zachowaj tradycje – (nie)ginące zawody, umiejętności i obyczaje. Teraz drewno” rozstrzygnięty.
Mamy już pierwszą

Czytaj więcej »